خلقت از نگاه دیگران !
خلقت از نگاه دیگران !
باقر رئیس الساداتی
مسئله آفرینش و خلقت تنها مشغله فکری و دغدغه های ما انسانهای امروزی نبوده است بلکه پدیده پیدایش انسان ذهن والدین باستانی ما راهم به خود مشغول داشته است و هر کس بر اساس توانمندیهایش در زمینه تخیلات و توهمات و آرزو و آمال هایش و با ظن و گمان خود به فلسفه و چگونگی پدیده وجود پرداخته است . از جمله نظر فیلسوفان هایدایی از ساکنان بومی کانادا درعمق تاریخی نزدیک به ۳۰ هزار سال پیش .
هایدایی ها یکی از صدها قبایل بومی ساکن در شمال قاره آمریکا، بین سه اقیانوس آرام و اطلس و منجمد شمالی یعنی کانادای امروزه بودند که مثل سایر بومیان این منطقه بوسیله اروپاییان جوینده ثروت و طلا یا به نابودی کشانده شدند و یا مجبور به مهاجرت و یا مجبور به دریافت تربیت و فرهنگ نورسیدگان اروپایی به این سرزمینها . مطلب من در مورد نگاه خاص این سرخپوستان هایدایی است به خلقت و پدیده انسان که آن را درقالب داستانهایی بیان کرده اند .
در فرهنگنامه ویکی پدیا آمده است که : کانادا در اصل کاناتا یک لغت سرخپوستی است که به معنی دهکده و سرپناه میباشد که اولین بار بوسیله فرانسویان بکار گرفته میشود
https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7.
نکته از آن جهت جالب توجه است که بر میگردد به دید گاه انسانهایی با قدمت دهها هزار سال پیش یعنی تمدن و فرهنگ بومیان سرخ پوست در آن زمان و آن مکان .
ویلیام رونالد بیل رید ( ۱۹۲۰ ـ ۱۹۹۸ ) دیزاینر جواهرات و فارغ التحصیل دانشگاه هنر جواهر سازی لندن متولد شده در ویکتوریا مرکز استان بریتیش کلمبیا یا همان ونکوور میباشد .او در واقع از پدری آمریکایی ولی اصلا ژرمن تبار و مادری از قبیله هایدایی متولد شده است . موقعی که در مورد تبار مادری اش مطالعه میکند فرهنگ و آداب و رسوم قبیله هایدا ، آنچنان اورا تحت تأثیر قرار میدهد که برای احیا و معرفی آن به جامعه امروزین کانادا و ثبت در تاریخ این سرزمین ، هنر خود را دربست در اختیار خلق آثار و پدیده های بر آمده از آن فرهنگ و سنت ها میکند و آثاری بوجود میآورد که امروزه در موزه آنتروپولوژی دانشگاه یو بی سی ونکوور کانادا حفظ و به نمایش گذاشته شده است.
از جمله آثار او خلق پیکره و تندیس هایی است که بیان پیدایش و پراکنده شدن انسان بر روی زمین از نظر فیلسوفان هایدایی در قرنهای دور دور بوده است . از نظر این فیلسوفان انسانها از صدفی بیرون میآیند که از قعر اقیانوس به حاشیه آن رانده شده است و بوسیله کلاغی از حاشیه دریا بر گرفته میشود ، و وقتی که کلاغ عزم خوردن صدف میکند و با نوک تیز و قدرتمند خود اقدام به شکستن صدف میکند، می بیند که محتوی صدف موجوداتی هستند شگفت انگیز ، که تا آن موقع در عالم موجود محلی از اعراب نداشته و با باز شدن شکاف صدف بیرون میآیند و آزاد و پراکنده میشوند و در نهایت والدین انسانهای امروزه!!؟ .
نه او و نه کسی دیگری تحلیل و تفسیری بر فلسفه صدف و موجودیت کلاغ و یا چگونگی و کیفیت آدمهای موجود در آن ننوشته است و شاید درک درست آن را به عهده بیننده گان گذاشته است ! ولی بیل رید ، با خلق این پیکره به طور شگفت انگیزی موفق بوده است که نظر بیننده را به این نکته جلب کند که هزاران سال پیش هم امر خلقت از مشغولیات ذهنی حتی بومیان بوده است !!، موضوعیت پرنده ای همچون کلاغ در این تندیس دلیل اهمیت و جایگاه این پرنده را در فرهنک هایدایی و نمادی مثبت در زنجیره و چرخ وجود در دیدگاه آنها است . و در رأس اغلب مجسمه ها و توتم ها و تندیس ها قرار دارد.
این پیکره ها و توتم ها تا آن جا برای کاناداییها ،عزیز و مهم است که علاوه بر حفاظت آن در این موزه و مراقبت های جدی از آن ، تصویر آن نیز زینت بخش پشت اسکناسهای ۲۰ دلاری کانادا میباشد . انصافا مردم کانادا در حفظ آثار بومیان کانادا به عنوان بخش مهمی از تاریخ پدیداری این کشور کوشش میکنند. در موزه آنتروپولوژی با صنایع دست سازی از قبایل بومی روبرو میشوی که تماما حکایت از فرهنگ صنعتی و هنری این بومیان داشته است و حاکی از عشق و معرفت غریضی آنها به طبیعت و محیط زیست و پایه و بنیاد زندگی جمعی و قانونمندیهای آن.
پیکره های ساخته شده توسط بیل رید اگر چه عظیم و بزرگ هستند !! اغلب اما در نهایت ظرافت و خلاقیت از چوب تراشیده شده اند . و تماما بازگوی اهداف و مقاصد زندگی ساز و نگاه فلسفی به آفرینش هستند. در عمق چهره های تندیس ها اما هرچه که به جلو تر میآیی نشانه های نگرانی و تردید برای بقا !! را میشود دید . در پروسه تکاملی این تندیس ها که از چوب و سنگ هستند اندک اندک شاهد تغییر ماهیت آنها به عناصری از طلا و فلزات گرانبها میرسی که حامل تغییرات معنی داری از زندگی ساکنین جدید مهاجر به این سرزمین است .
۲۸.۱۰.۲۰۱۵
ونکوور کانادا
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر