ان.پی.تی NPT - معاهده منع گسترش سلاحهای هسته‌ای

ان.پی.تی NPT - معاهده منع گسترش سلاحهای هسته‌ای

ان.پی.تی NPT - معاهده منع گسترش سلاحهای هسته‌ای

پایان جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد، مسابقه تسلیحات اتمی بین دو بلوک شرق و غرب، بیش از 18هزاربمب اتمی درسراسر جهان. چگونه این مسابقه تسلیحاتی پایان یافت؟ 

معاهده منع گسترش سلاحهای هسته‌یی ان.پی.تی NPT

معاهده ان.پی.تی چیست؟ چگونه به‌وجود آمد؟ چه نتایجی را در بر داشت؟ پروتکل الحاقی ان‌پی‌تی چیست؟ وضعیت رژیم حاکم بر ایران در رابطه با ان‌پی‌تی و پروتکل الحاقی آن چگونه است؟ 

ان.پی.تی چیست؟

ان.پی.تی از جمله واژه‌های سیاسی است که بارها در محافل رسانه‌یی و سیاسی جهان مورد استفاده قرار گرفته و می‌گیرد.
ان.پی.تی مخفف نام انگلیسی معاهده منع گسترش سلاحهای هسته‌یی است. (Nuclear non Proliferation Treaty)
ان.پی.تی تلاشی است برای جلوگیری از گسترش سلاحهای هسته‌یی و تکنولوژی این سلاحها و تشویق به استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای. هدف درازمدت ان.پی.تی خلع‌سلاح هسته‌ای‌ست. این معاهده اهرم حفاظتی برای آی.ای.ای.ای IAEA سازمان بین‌المللی انرژی اتمی است. سازمانی کهنقش اصلی برای انتقال فن‌آوری صلح‌آمیز هسته‌یی زیر چتر معاهده ان.پی.تی را فراهم می‌کند.

ان.پی.تی چگونه شکل گرفت؟

در دوران جنگ سرد و پس از آن‌که آمریکا در جنگ جهانی دوم از بمب اتمی استفاده کرد، رقابت شدیدی از سوی سایر کشورهای بزرگ جهان برای دستیابی به این سلاح آغاز شد. در این مسیر شوروی سابق در 1949، انگلیس در 1952، فرانسه در 1960 و جمهوری خلق چین در 1964 به یک قدرت هسته‌یی تبدیل شدند.
همچنین تحقیقات علمی‌یی که در دهه 60 میلادی برای کاربردهای صلح‌آمیز انرژی هسته‌یی انجام شد پیشرفتهای شگرفی را در فن‌آوری رآکتورهای هسته‌یی برای تولید برق در بر داشت. در 1966 نیروگاههای هسته‌یی در پنج کشور در حال ساخت بود. در 1985 حدود 300 نیروگاه هسته‌یی در کشورهای مختلف در حال فعالیت، ساخت یا طراحی بودند. انرژی هسته‌یی وسوسه انگیز بود.
اما خسارتهای گسترده جانی و مالی ناشی از انفجار بمبهای اتمی آمریکا در هیروشیما و ناکازاکی ژاپن و نیز تولید مقادیر زیادی پلوتونیوم ناشی از سوخت نیروگاههای هسته‌یی که طبق برآوردهای 1985روزانه برای تولید 15 تا 20 بمب اتمی کفایت می‌کرد، جامعه جهانی را نگران کرد و به فکر فرو برد. نگرانی ناشی از خطرات مهلک و پیامدهای ناگوار یک جنگ هسته‌یی جهان را بر آن داشت که کارزاری بین‌المللی برای جلوگیری از استفاده نظامی از انرژی هسته‌یی را در دستور کار خود قرار دهند. 
این تلاشها در نهایت به معاهده ان.پی.تی به‌عنوان تنها معاهده چند جانبه الزام‌آور در این زمینه با یک مقدمه و 11 ماده منتهی شد. معاهده ان.پی.تی در دوازدهم ژو‌ئن 1968 در مقر سازمان ملل در نیویورک تصویب شد. آمریکا، انگلیس و 59 کشور دیگر در اول ژوئیه همان سال آن را امضا کردند. این معاهده پس از آن که آمریکا آن را در مجلس خود تصویب کرد در 5مارس 1970 به اجرا گذاشته شد. چین در 9مارس 1992 و فرانسه در 3 اوت 1992 به عضویت این معاهده درآمدند. 
در حال حاضر 186 کشور جهان عضو این معاهده‌اند. تنها کشورهای کوبا، اسرائیل، هند و پاکستان عضو این معاهده نیستند. همچنین کره شمالی نیز به‌رغم امضای ان.پی.تی از این معاهده خارج شده است. 

ان.پی.تی چه می‌گوید؟ الزامات آن چیست؟

معاهده ان.پی.تی کشورهای جهان را به دو قسمت تقسیم می‌کند. کشورهای دارای سلاح هسته‌یی و کشورهای فاقد سلاح هسته‌ای. طبق تعریف کشورهای برخوردار، شامل کشورهایی هستند که تا پیش از اول ژانویه ۱۹۶۷ برابر با ۱۱ دی ۱۳۴۷ سلاح هسته‌یی یا دیگر وسایل انفجار هسته‌یی را تولید و منفجر کرده‌ باشند. در نتیجه چین، فرانسه، روسیه، انگلیس و آمریکا به‌طور رسمی دارای سلاح هسته‌یی شدند و سایر کشورهای جهان در تقسیم‌بندی دوم جای گرفتند. بر اساس معاهده ان.پی.تی به‌طور قطع تمام کشورها می‌توانند از کاربردهای صلح‌آمیز انرژی هسته‌یی بهره ببرند، حتی کشورهای هسته‌یی می‌توانند فرآورده‌های جانبی نیروگاههای خود را برای استفاده صلح‌آمیز در اختیار دیگر کشورها قرار دهند. کشورهای عضو معاهده حق دارند به‌طور کامل در رابطه با دانش هسته‌یی تبادل نظر کنند.
ان.پی.تی هر گونه آزمایش برای سلاح هسته‌یی روی زمین، زیر زمین، در فضا و زیر آب را ممنوع می‌کند. همچنین کشورهای هسته‌یی حق ندارند سلاح هسته‌یی یا هر نوع بمب هسته‌یی یا کنترل آنها را به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در اختیار کشور غیراتمی قرار دهند تا به تولید یا انباشت سلاح یا بمب هسته‌یی بپردازند. در مقابل هیچ کشور غیرهسته‌یی نیز حق ندارد سلاح یا تجهیزات انفجاری هسته‌یی یا کنترل آنها را به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در اختیار بگیرد.
ان.پی.تی برای انتقال مواد شکافت‌پذیر و تجهیزات مربوط به انرژی هسته‌یی ضوابط امنیتی ویژه‌یی را در نظر گرفته است که کشورهای عضو، باید به آن پای‌بند باشند.
ان.پی.تی تمام کشورهای عضو خود را متعهد می‌کند که با حسن‌نیت در مذاکرات مربوط به پایان دادن به مسابقه تسلیحات هسته‌یی در اولین فرصت ممکن شرکت کرده، گامهای مؤثری در این زمینه بردارند.

پروتکل الحاقی ان.پی.تی چیست؟

کشورهای عضو ان.پی.تی، در سال ۱۹۹۷ برای تقویت هدف جلوگیری از گسترش سلاحهای هسته‌یی توافق‌نامه جدیدی به نام ”پروتکل الحاقی“ امضا کردند. این سند اختیارات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برای نظارت بر چگونگی عملکرد کشورهای عضو نسبت به پیش از آن به‌طور چشم‌گیری افزایش می‌دهد. بر اساس پروتکل الحاقی کشورهای عضو ملزمند برای مکانی که در آن به تحقیق و توسعه در رابطه با چرخه سوخت هسته‌یی می‌پردازد پروانه فعالیت دریافت کنند و اطلاعات آن را به‌طور کامل در اختیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دهند.
کشوری که پروتکل الحاقی را امضا می‌کند ملزم است اطلاعات مربوط به معادن اورانیوم، تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم و هر گونه پسماند حاصل از فعالیتهای اتمی خود را در اختیار آژانس قرار دهد و برنامه کلی مرتبط با توسعه چرخه سوخت هسته‌یی خود را برای 10سال آینده اعلام کند. 
پروتکل الحاقی کشورهای عضو را ملزم می‌کند تا شرح کلی فعالیتها و مشخصات اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در مکانهای شناسایی شده توسط آژانس را مشخص کرده، این اطلاعات را سالیانه به روز کند. 
ماده دیگری از پروتکل الحاقی در مورد دسترسیهای تکمیلی است. این دسترسیها می‌تواند جهت اطمینان یا رفع ابهام در رابطه با صحیح و کامل بودن اطلاعات داده شده و حل هر گونه تناقض در این رابطه باشد. 
پروتکل الحاقی اجازه دسترسی و نمونه‌برداری و مهر و موم هر مکان تعیین شده توسط آژانس را الزام‌آور می‌کند، همچنین در پروتکل الحاقی بازرسیهای سرزده نیز در نظر گرفته شده است. 

چه ارگانی بر اجرای ان‌پی‌تی و پروتکل الحاقی آن نظارت می‌کند؟

نظارت بر اجرای معاهده ان.پی.تی و پروتکل الحاقی آن برعهده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که خود یکی از آژانسهای تخصصی سازمان ملل‌متحد محسوب می‌شود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال 1957 با هدف تسهیل استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌یی و جلوگیری از بهره‌برداری از انرژی هسته‌یی برای مقاصد نظامی آغاز به‌کار کرد و مقر آن در وین است. این آژانس در چارچوب نظام ایجاد شده توسط معاهده ان.پی.تی به‌منظور بررسی میزان پایبندی کشورهای عضو ان.پی.تی به مقررات این معاهده، بازرسیهایی را از تأسیسات هسته‌یی کشورهای عضو انجام می‌دهد. 

وضعیت رژیم ایران در رابطه با ان‌پی‌تی و پروتکل الحاقی آن چگونه است؟ 

ایران تحت حاکمیت آخوندها، عضو ان.پی.تی معاهده منع گسترش سلاحهای شیمیایی است اما هیچ‌گاه به‌طور کامل به مفاد آن عمل نکرده است.
چرا که این رژیم دستیابی به بمب اتمی را عامل بقای خود دانسته و ساخت آن را در دستور کار خود قرار داده بود. رژیم در نهایت مخفی کاری اقدام به این کار کرد اما در سال 2002 مهمترین سایتهای مخفی این رژیم در نطنز و اراک توسط مقاومت ایران افشا شد. این بزرگترین ضربه، به جاه‌طلبیهای اتمی رژیم آخوندی بود. پس از آن موج افشاگریهای مقاومت ایران زمینه‌ساز ارجاع پرونده رژیم آخوندی به شورای امنیت سازمان ملل شد. با وجود شش قطعنامه شورای امنیت علیه رژیم که بر توقف فعالیتهای اتمی تأکید می‌کرد، این رژیم حاضر نبود از این فعالیتها دست بردارد. سرپیچی رژیم آخوندی از قطعنامه‌های شورای امنیت باعث تحریمهای بین‌المللی و تحریمهای یک جانبه آمریکا و اروپا شد. تحریمهایی که رژیم و اقتصاد آن را به مرز خفه کنندگی رساند. 
در چنین شرایطی و در وحشت از عواقب ادامه تحریمها و پیامدهای آن در جامعه که با وضعیتی انفجاری روبه‌رو شده بود، رژیم آخوندی پس از روی کارآمدن آخوند روحانی ناگزیر از امضای توافقنامه ذلت‌بار ژنو و سرکشیدن جام زهر اتمی شد. این توافق هنوز نهایی نشده است اما رژیم آخوندی تا همین نقطه هم عقب نشینیهای جدی در برنامه اتمی داشته است. از جمله تن‌دادن به بازرسیهای روزانه و سرزده از سایتهای اتمی که جوهره اصلی پروتکل الحاقی است. پروتکلی که از تصویب نهایی آن در مجلس ارتجاع خودداری کرده بود. 
به این ترتیب برنامه اتمی که روزی رژیم آخوندی آن را عامل بقای خود می‌دید به طناب دار او و عامل خوردن جام زهر تبدیل شد. زهری که اثر آن در جسم و جان ولایت‌فقیه آن را زمین‌گیر می‌کند.

---

نیروگاه هسته‌یی چیست؟

نیروگاه هسته‌یی چیست؟

از فاجعه نیروگاه قدیمی چرنوبیل تا حادثه نیروگاه پیشرفته فوکوشیما. آیا نیروگاههای اتمی قابل اتکا هستند؟
برای پاسخ به این سؤال با تاریخچه نیروگاههای اتمی، مکانیزم‌ها، جوانب اقتصادی، عوارض زیست محیطی و عواقب استفاده از این انرژی آشنا می‌شویم. 

نیروگاه هسته‌یی چیست؟

نیروگاه هسته‌یی به تأسیساتی صنعتی و به نیروگاهی گفته می‌شود که بر پایه فناوری هسته‌یی و با کنترل فرایند شکافت هسته‌ای، از گرمای ناشی از آن اقدام به تولید انرژی الکتریکی می‌کند. پس از جنگ جهانی دوم و استفاده نظامی از انرژی هسته‌ای، جامعه جهانی به استفاده صلح‌آمیز از این انرژی فراخوان داد. 

نخستین لامپهایی که توسط انرژی هسته‌یی روشن شدند

در بیستم دسامبر 1951 در آزمایشگاه ای.بی.آر یک EBR1 در ایالت آیداهوی آمریکا برای نخستین بار از انرژی هسته‌یی توانی برابر با 100 کیلو وات برق تولید شد. 
از آن پس تلاش دانشمندان برای کنترل و مهار این انرژی به‌منظور استفاده صلح‌آمیز از آن بیشتر و بیشتر شد. 
سرانجام در ۲۷ ژوئن ۱۹۵۴ نخستین نیروگاه هسته‌یی جهان که به شبکه برق متصل شد در اتحاد جماهیر شوروی به بهره‌برداری رسید. این نیروگاه توانی حدود ۵ مگاوات تولید می‌کرد. در 17اکتبر ۱۹۵۶اولین نیروگاه تجاری هسته‌یی جهان در انگلستان توانی حدود ۵۰ مگاوات را به شبکه سراسری افزود. 
نیروی دریایی آمریکا یکی از ارگانهایی بود که برای نخستین بار شروع به توسعه دانش هسته‌یی کرد. این نیرو در نظر داشت از انرژی هسته‌یی به‌عنوان سوخت زیردریاییها و ناوهای هواپیمابر استفاده کند. سر انجام نخستین زیردریایی اتمی جهان با نام ناتیلوس (Nautilus) در دسامبر ۱۹۵۴ به آب انداخته شد. 
با راه‌اندازی نخستین نیروگاههای هسته‌ای، بهره‌برداری از این نیروگاهها شتاب گرفت به‌طوری که استفاده از برق هسته‌یی از کمتر از ۱ گیگا وات در دهه ۱۹۶۰ به بیش از ۱۰۰ گیگاوات در دهه ۱۹۷۰ و نزدیک به ۳۰۰ گیگاوات در اواخر دهه ۱۹۸۰ رسید. البته در اواخر دهه ۱۹۸۰ از شتاب رشد استفاده از برق هسته‌یی به‌شدت کاسته شد و به این ترتیب به حدود ۳۶۶ گیگاوات در سال ۲۰۰۵ رسید. بیشترین گسترش پس از دهه ۱۹۸۰ مربوط به جمهوری خلق چین است. 
در طول دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ کاهش قیمت سوختهای فسیلی و افزایش قیمت ساخت نیروگاه هسته‌یی از تمایل دولتها برای ساخت نیروگاه هسته‌یی به‌شدت کاست. البته بحران سوخت ۱۹۷۳ سبب شد تا کشورهایی مانند فرانسه و ژاپن که از منابع نفت زیادی برخوردار نیستند به فکر ساخت نیروگاههای هسته‌یی بیشتری بیفتند به‌طوری که این دو کشور به ترتیب ۸۰٪ و ۳۰٪ از انرژی الکتریکی خود را از این منابع تأمین می‌کنند. 

در سی سال انتهایی قرن بیستم ترس از رخدادهای خطرناک هسته‌یی مانند فاجعه چرنوبیل در ۱۹۸۶، مشکلات مربوط به دفع زباله‌های هسته‌ای، بیماریهای ناشی از تشعشع هسته‌یی باعث به وجود آمدن جنبش‌هایی برای مقابله با توسعه نیروگاههای هسته‌یی شد و این خود از دلایل کاهش توسعه نیروگاههای هسته‌یی در بسیاری از کشورها بود. 
بنا‌ به گزارش سازمان جهانی انرژی اتمی در شانزدهم ژانویه 2013 چهارصد و سی و نه نیروگاه هسته‌یی در 31 کشور جهان در حال کار است. 

اورانیوم چیست؟

اورانیوم فلزی است نقره فام، سخت، با چگالی بالا، چکش خور، هادی و پرتوزا. علامت اورانیوم در جدول تناوبی U می‌باشد‏ ، وزن‌ اتمی اورانیوم 3‏0‏/‏8‏23‏بوده و دارای 92 الکترون در مدارهای هسته خود است. میزان اورانیوم موجود در پوسته زمین نسبتاً زیاد است به‌طوری که با منابع فلزاتی هم‌چون قلع و ژرمانیوم برابری می‌کند و تقریباً 40 برابر میزان نقره موجود در پوسته زمین یافت می‌شود. اورانیوم ماده تشکیل دهنده بسیاری از اجسام اطراف ما مانند سنگ‌ها و خاک است. 
اورانیوم طبیعی به‌صورت مخلوطی از ایزوتوپهای مختلف اورانیوم است. اورانیوم 238، نود و نه (99) درصد آن را تشکیل می‌دهد. یک درصد باقیمانده را اورانیوم 235 و 234 تشکیل می‌دهند. برای اورانیوم 16 ایزوتوپ دیگر نیز شناسایی شده است

مکانیزم تولید برق توسط نیروگاه اتمی چگونه است؟

مکانیزم تولید برق در نیروگاه هسته‌یی مشابه مکانیزم تولید برق در نیروگاههای سوخت فسیلی است. همگی چرخه‌ای برای تولید بخار آب برای گردش توربین و مولد دارند. در اغلب نیروگاههای تولید برق سوختهایی مانند زغال سنگ، اتم یا گاز طبیعی به‌عنوان نوعی انرژی برای ایجاد حرارت و تبدیل آب به بخار استفاده می‌شود. این بخار، توربینی را می‌چرخاند که با مولد برق هم محور است. در نهایت در مولد برق تولید شده به شبکه انتقال نیرو منتقل می‌شود. با این‌که طرح کلی یکی است اما تفاوتی عمده‌ای بین نیروگاه هسته‌یی با دیگر نیروگاهها وجود دارد. نیروگاههای سوخت فسیلی از نفت، زغال‌سنگ یا گاز طبیعی برای ایجاد حرارت لازم برای تولید بخار بهره می‌برند. اما در نیروگاههای اتمی یک واکنش زنجیره‌یی اتمی است که حرارت لازم را تولید می‌کند. این عمل در راکتور انجام می‌شود. راکتورها ساختمان پیچیده و مکانیزمهای خاص خودشان را دارند. اصلی‌ترین کنش واکنش هسته‌یی در قلب رآکتور انجام می‌شود. در قلب رآکتور میله‌های سوخت قرار دارد. میله‌های فلزی دارای صفحات غنی شده اورانیوم میله‌های سوخت نامیده شده و به‌صورت گروهی بسته سوخت را تشکیل می‌دهند. هر گروه در محفظه خود قرار می‌گیرد. محفظه‌ای آب‌کش شکل که قلب راکتور است. آب سبک یا سنگین از میان محفظه‌های سوخت اتمی عبور می‌کند. به‌طور عام دو نوع نیروگاه اتمی وجود دارد. نیروگاه آب جوش و نیروگاه آب زیر فشار. در نیروگاه آب جوش گرمای ناشی از شکافت هسته اتم باعث جوشیدن آب و تبدیل آن به بخار می‌شود بعد از این‌که بخار توربین را به چرخش درآورد از حالت گازی خارج شده و به شکل مایع در می‌آید. 

در نیروگاه آب زیر فشار، چرخه اضافه‌تری وجود دارد. آب موجود در مخزن زیر فشار قرار می‌گیرد، بنابراین نقطه جوش آن دیگر صد درجه نیست بلکه بالاتر است. در این نوع نیروگاه آب تحت فشار با حرارت بسیار بالایی که در راکتور پیدا کرده از میان هزاران لوله کوچک دیگر عبور کرده و آب داخل آن را به بخار تبدیل می‌کند. بدین ترتیب بخار لازم برای چرخاندن توربین و مولد تولید می‌شود. آب تحت فشار پس از تبادل حرارتی دوباره به مخزن پمپ می‌شود و در همین چرخه به‌کار خود ادامه می‌دهد. بخار آب نیز دوباره به آب تبدیل شده و دوباره مورد استفاده قرار می‌گیرد. در نیروگاههای هسته‌یی برای مهار افزایش ناخواسته حرارت، میله‌ها کنترلی به‌کار گرفته می‌شود. این میله ها معمولاً از کادمیوم cadmium که جاذب نوترون است ساخته می‌شوند، برای پایین آوردن سرعت زنجیره شکافت هسته‌یی این میله ها را وارد گروه میله‌های سوخت می‌کنند و برای بالابردن حرارت میله‌های کنترلی را از گروه میله‌های سوخت بیرون می‌کشند. در صورت وارد کردن کامل میله‌های کنترلی راکتور خاموش و زنجیره شکافت هسته‌یی متوقف می‌شود. 
یک بسته سوخت اتمی انرژی‌یی برابر با 2000 بشکه نفت آزاد می‌کنند و به عبارت دیگر می‌تواند برق مورد نیاز یک خانه را برای 100سال تأمین کند. 

زنجیره شکافت هسته‌یی چیست؟

دانشمندان دریافتند که با بمباران نوترونی، هسته اورانیوم شکافته شده و از شکافت این هسته، انرژی قابل توجهی آزاد می‌شود. محصول دیگر این شکافت نوترونهای بیشتر برای ادامه این کنش واکنش است. در نتیجه نوترونهای آزاد شده، خود باعث شکافتهای دیگری می‌شوند. به همین دلیل این روند، زنجیره شکافت هسته‌یی نامیده می‌شود. برای کنترل فرآیند زنجیره شکافت هسته‌یی باید مطمئن شد که همیشه مقدار نوترون‌ها ثابت باشند. به این منظور در نیروگاههای هسته‌یی اورانیومی با غلظت کمتر از 5% استفاده می‌شود. اگر حجم ماده شکافت پذیر کمتر از حد لازم باشد، عمل زنجیره شکافت هسته‌یی انجام نخواهد شد. کمترین مقدار ضروری برای شروع زنجیره شکافت هسته‌ای، حجم بحرانی نامیده می‌شود. به‌دلیل درصد پایین غلظت اورانیوم در میله‌های سوخت، هیچ‌گاه فرایند زنجیره‌یی موجب انفجار هسته‌یی در یک رآکتور نخواهد شد. اغلب حوادث نیروگاهها یا مراکز هسته‌یی مانند حادثه چرنوبیل ناشی از انفجار هیدروژنی است. 
رآکتورهای موجود در زیردریایی‌های هسته‌یی و کشتی‌های بزرگ مانند ناوهای هواپیمابر یا کشتی‌ها یخ شکن معمولاً از اورانیوم با درصد غنی‌سازی بالاتری استفاده می‌کنند. با این‌که قیمت اورانیوم با غنی‌سازی بالاتر بیشتر است اما استفاده از این نوع سوختها دفعات سوخت‌گیری را کاهش می‌دهد و این قابلیت به‌ویژه برای کشتی‌های نظامی بسیار پر اهمیت است. 

چرخه سوخت هسته‌یی چیست؟

شکافت هسته‌یی صورت گرفته در یک رآکتور تنها بخشی از یک چرخه هسته‌یی است. این چرخه از معادن شروع می‌شود. اورانیوم استخراج شده از معدن معمولاً فرمی پایدار و فشرده مانند کیک زرد دارد. این اورانیوم معدنی به تأسیسات فرآوری فرستاده می‌شود و در آنجا کیک زرد به هگزافلوراید اورانیوم که پس از غنی‌سازی به‌عنوان سوخت رآکتورها مورد استفاده قرار می‌گیرد تبدیل می‌گردد. در این مرحله درجه غنی‌سازی اورانیوم یعنی درصد اورانیوم-۲۳۵ در حدود ۰٫۷٪ هفت دهم درصد است. در صورت نیاز بسته به نوع سوخت نیروگاه، اورانیوم غنی شده و از آن برای تولید میله‌های سوخت مورد نیاز نیروگاه استفاده می‌کنند. عمر هر میله سوخت تقریباً سه سال است به‌طوری که حدود ۳ درصد از اورانیوم موجود در آن مصرف می‌شود. پس از گذشت عمر اورانیوم، آن را به حوضچه سوخت مصرف شده می‌برند. اورانیوم باید دست‌کم ۵ سال در این حوضچه‌ها باقی بماند تا ایزوتوپهای به وجود آمده در اثر شکافت هسته‌یی از آن جدا شوند. پس از گذشت این زمان اورانیوم را در بشکه‌های خشک با غلاف هایی از مس انبار می‌کنند و یا این‌که دوباره آن را به چرخه سوخت باز می‌گردانند. برخی کشورها با ایجاد شبکه‌یی از تونل‌ها در عمق چند صد متری زمین انباری برای زباله‌های هسته‌یی ایجاد کرده‌اند. 

راکتور آب سبک چگونه کار می‌کند؟

راکتور آب سبک از میله سوخت اورانیوم235 استفاده می‌کند. اورانیوم 235تنها ۰.۷درصد اورانیوم طبیعی را تشکیل می‌دهد. اورانیوم 235 با مکانیزم همجوشی از اورانیوم 238 جدا می‌شود به این منظور از گاز هگزا فلوراید اورانیوم استفاده می‌شود. چرا که اورانیوم 235 که ایزوتوپ سبک‌تری نسبت به اورانیوم 238 است، زودتر فرآیند هم‌جوشی را انجام می‌دهد. کارکرد آب سبک یا به عبارتی آب معمولی در راکتور، کنترل و پایین آوردن سرعت نوترون‌هاست. سرعت پایین‌تر نوترونها، برای کنش واکنش شکافت هسته‌یی مناسب‌تر است. در نیروگاههای آب سبک با بالا رفتن حرارت آب، غلظت آن نیز کاسته شده، به این ترتیب سرعت نوترونها افزایش می‌یابد، در نتیجه زنجیره شکافت هسته‌یی کند می‌شود. 

نیروگاه آب سنگین چیست؟

در نیروگاه آب سنگین از میله سوخت اورانیوم 238که حدود ۹۹٫۳ درصد از اورانیوم معدنی را تشکیل می‌دهد استفاده می‌شود. در راکتور این نیروگاه، اورانیوم 238 با بمباران نوترونی به پلوتونیوم 239 تبدیل می‌شود. در این فرآیند انرژی بسیار زیادی آزاد می‌شود. این همان انرژی است که برای تبدیل آب به بخار آب استفاده می‌شود. از پلوتونیوم به‌دست آمده نیز می‌توان در دیگر رآکتورها استفاده کرد. همچنین این پلوتونیوم می‌تواند در سلاح اتمی به‌کار رود. طبق برآورد انجام شده با مصرف کنونی نیروگاههای جهان اورانیوم-۲۳۸ می‌تواند برای ۵ میلیون سال انرژی مورد نیاز این نیروگاهها را تأمین کند. 
آب سنگین در این نیروگاهها برای کند کردن و کنترل سرعت نوترون‌ها استفاده‌ می‌شود. در هر 7000لیتر آب، یک لیتر از آن آب سنگین است. آب سنگین 10درصد از آب معمولی سنگین‌تر است چرا که این آب از ایزوتوپهای سنگین‌تری از هیدروژن به نام دوتریوم deuterium ساخته شده است.

آیا نیروگاه هسته‌یی برای ایران مقرون به صرفه است؟

یکی از مسائل نیروگاه هسته‌یی هزینه ساخت آن است که شامل هزینه ساخت رآکتور، هزینه مسائل امنیتی، هزینه ساخت مراکز معدنی، هزینه ساخت مراکز تبدیل مواد خام به سوخت هسته‌ای، هزینه ساخت مراکز بازپروری هسته‌یی و انبارهای هسته‌یی برای دفن ضایعات هسته‌یی است. 
با توجه به این هزینه‌ها، تولید برق با استفاده از تکنولوژی هسته‌یی به‌ویژه برای کشورهایی مانند ایران که سرشار از منابع نفت و گاز طبیعی هستند مقرون به صرفه نیست. 

عوارض جانبی نیروگاههای هسته‌یی چیست؟

انفجار نیروگاه هسته‌یی محوطه‌ای به شعاع ۲۰ کیلومتر را به‌شدت آلوده کرده و هیچ موجود زنده‌ای را در آن باقی نمی‌گذارد. همچنین بر اثر تشعشعات آن، تخریب ژنتیکی تا ۱۰ نسل در محوطه بزرگتری حدود شعاع ۴۰ کیلومتر باقی می‌گذارد. حتی اگر حادثه‌ای رخ ندهد، یافتن راهی ارزان و ایمن برای انبار کردن زباله‌های هسته‌یی چالشی پر اهمیت در زمینه چرخه سوخت هسته‌یی است چرا که این ضایعات تا ۱۰٬۰۰۰ سال نیز تشعشعات خطرناک دارند. به همین دلیل مهمترین مسأله‌ای که مخالفان انرژی هسته‌یی بیان می‌کنند امنیت محیط زیست نیروگاه هسته‌یی است. فعالیت هسته‌یی می‌تواند آلایش شدید زیست محیطی از خود باقی گذارد، همچنین اشتباه، نقص فنی یا عوامل طبیعی مانند سونامی می‌تواند به فجایعی مانند فاجعه چرنوبیل و فوکوشیما منجر شود. 
از دیگر چالشهای انرژی هسته‌یی زباله‌های آن است. این زباله‌ها برای یک دوره چند ساله در حوضچه‌های مخصوص نگهداری می‌شوند. سپس در بشکه‌های مخصوص که دارای پوشش فولادی است نگهداری می‌شوند. برخی کشورها زباله‌های اتمی خود را در دریا می‌ریزند و برخی دیگر در انبارهایی در سطح زمین، نگهداری می‌کنند. برخی کشورها نیز زباله‌های اتمی را در تونلهای زیر زمین جای می‌دهند. در همه این موارد گزارش‌هایی در رابطه با نشت مواد رادیو اکتیو به محیط زیست منتشر شده است. گزارشهایی که این سؤال را در افکار عمومی ایجاد کرده است. آیا انرژی هسته‌یی با تمام ضایعاتی که دارد مقرون به صرفه است. 

تا کنون چه حوادث هسته‌یی رخ داده است؟

1961 – سانحه زیردریایی اتمی k-19 شوروی. 1979 سانحه هسته‌یی در منطقه تری مایل آیلند آمریکا. 
1985- سانحه زیردریایی اتمی k-431 شوروی. 
1986 انفجار نیروگاه هسته‌یی چرنوبیل در شوروی 
2011 حادثه انفجار نیروگاه هسته‌یی فوکوشیما 

برنامه اتمی در ایران چه زمانی آغاز شد و اکنون در چه نقطه‌ای است؟

برنامه هسته‌یی ایران در دهه 1350 با کمک آمریکا به‌عنوان بخشی از برنامه «اتم برای صلح» آغاز شد. اما به‌دلیل مناقشات به وجود آمده بعد از انقلاب مشکلاتی در زمینه بهره‌برداری آن رخ دارد. در جنگ ضدمیهنی نیروگاه بوشهر شش بار بمباران شد. این نیروگاه بعد از بیرون کشیدن آلمان، توسط روسها ادامه پیدا کرد. نیروگاه بوشهر از نوع نیروگاه اتمی چرنوبیل می‌باشد. روسها تا جایی که توانستند با استفاده از این نیروگاه، رژیم آخوندی را چاپیدند و میلیاردها دلار به جیب زدند. 
مقامهای وزارت نیروی رژیم اعتراف کردند: تأخیر ۱۲ ساله روسها در تکمیل رآکتور اتمی بوشهر، ۲۴ میلیارد دلار ضرر وارد کرده است. 
هزینه تکمیل رآکتور اتمی بوشهر در قرارداد اولیه با شرکت روسی قرار بود ۸۰۰ میلیون تا یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار باشد. 
اما کارشناسان هزینه واقعی را چند برابر برآورد می‌کنند. مقامهای رژیم در این باره سکوت می‌کنند و مخارج این پروژه را ”محرمانه“ می‌خوانند. معلوم نیست چه چیزی را می‌خواهند پنهان کنند. 
وزیر نیروی دولت آخوند روحانی هزینه تکمیل این رآکتور را تلویحاً ۵ میلیارد دلار ذکر کرده است. 
بر اساس داده‌های وزارت نیرو، میزان مصرف سوخت در نیروگاههای ایران در سال ۹۱ معادل ۴۰۰ میلیون بشکه نفت خام بوده است. اگر بهای متوسط هر بشکه نفت را در بازار جهانی ۱۰۰ دلار حساب کنیم ارزش این سوخت ۴۰ میلیارد دلار می‌شود. در نتیجه تکمیل چنین نیروگاهی آن هم برای تأمین این میزان برق مطلقاً مقرون به صرفه نیست. 
علاوه بر این رژیم ایران نه تنها برای تکمیل و راه‌اندازی نیروگاه بوشهر وابسته به روسیه است، مطابق قرارداد دست‌کم تا ده سال نیز سوخت آن را از این کشور تحویل می‌گیرد. 
سایر مشکلات این نیروگاه از جمله قرار گرفتن آن بر روی گسل زلزله و چشم‌انداز فاجعه اتمی را هم باید به این مشکلات افزود.

غنی‌سازی اورانیوم از سنگ اورانیوم تا بمب اتم

غنی سازی اورانیوم

استخراج سنگ معدن اورانیوم

اورانیوم به‌صورت سنگ اورانیوم به‌طور طبیعی در سراسر جهان یافت می‌شود اما تنها حجم کوچکی از آن به‌صورت متراکم در معادن موجود است، و از طریق استخراج از معادن زیر زمینی یا سر باز به‌دست می‌آید. 
اورانیوم فلزی است به رنگ سفید مایل به نقره‌ای، سنگین، که در سراسر پوسته سخت زمین موجود است. اورانیوم رادیواکتیو و پرتو زاست ولی فراوانی آن در طبیعت حتی از عناصری از قبیل جیوه، طلا و نقره نیز بیشتر است. این فلز حدوداً ۵۰۰ بار از طلا فراوان‌تر و به‌اندازه قوطی حلبی معمولی و عادی است. اورانیوم به‌اندازه‌ای در صخره‌ها و خاک و زمین وجود دارد که در آب رودخانه‌ها، دریاها و اقیانوسها نیز موجود است. 
در میان کشورهای مختلف جهان، استرالیا دارای بزرگترین معادن اورانیوم است و کشورهای قزاقستان، کانادا، آفریقای جنوبی، نامیبیا، برزیل و روسیه نیز از معادن بزرگی برخوردارند. 

غنی‌سازی اورانیوم فراوری سنگ معدن اورانیوم

سنگ معدن اورانیوم بعد از استخراج، در آسیابهایی خرد و به شکل پودر در می‌آید و سپس پودر به‌دست آمده برای تولید ماده موسوم به کیک زرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. کیک زرد در واقع محصول فراوری سنگ معدن اورانیوم است و به ترکیباتی از اورانیوم گفته می‌شود که ناخالصی‌های معدنی آن به میزان زیادی گرفته شده است. کیک زرد دارای خاصیت رادیو اکتیویته است و ۶۰ تا ۷۰ درصد آن را اورانیوم تشکیل می‌دهد. 
عنصر اورانیوم در طبیعت دارای ایزوتوپهای مختلف از جمله دو ایزوتوپ مهم و پایدار اورانیوم ۲۳۵ و اورانیوم ۲۳۸ است. 
تعداد نوترونها در اتمهای مختلف یک عنصر همواره یکسان نیست که برای مشخص کردن آنها از کلمه ایزوتوپ استفاده می‌شود. بنابراین اتمهای مختلف یک عنصر را ایزوتوپ می‌گویند. 

غنی‌سازی اورانیوم - تعریف

غنی‌سازی اورانیوم یکی از مراحل چرخه سوخت هسته‌یی است. عملی است که به‌واسطهٔ آن در یک تودهٔ اورانیوم طبیعی مقدار ایزوتوپ ۲۳۵U بیشتر شود و مقدار ایزوتوپ ۲۳۸U کمتر گردد. ایزوتوپهای اورانیوم می‌توانند از هم جدا شوند تا تمرکز یک ایزوتوپ بر دیگری را افزایش دهند. این فرایند غنی‌سازی نام دارد. 

ایزوتوپهای اورانیوم

تعداد نوترونها در اتمهای مختلف یک عنصر همواره یکسان نیست و برای مشخص کردن آنها از کلمه ایزوتوپ استفاده می‌شود. بنابراین اتمهای مختلف یک عنصر را ایزوتوپ می‌گویند. مثلاً عنصر هیدروژن سه ایزوتوپ دارد: هیدروژن معمولی که فقط یک پروتون دارد و فاقد نوترون است. 

غنی‌سازی اورانیوم - هدف

هدف از غنی‌سازی، تولید اورانیومی است که دارای درصد بالایی از ایزوتوپ ۲۳۵U باشد. این ایزوتوپ در طبیعت بسیار نادر است به‌طوری‌که از هر ۱۰۰۰ اتم اورانیوم موجود در طبیعت تنها هفت اتم از نوع ۲۳۵U بوده و مابقی از نوع سنگینتر ۲۳۸U است. 
اورانیوم ۲۳۵U یا ۲۳۸U که هر دو دارای تعداد پروتون یکسانی بوده و تنها تفاوتشان در سه نوترون اضافه‌ای است که در هسته ۲۳۸U وجود دارد. اعداد ۲۳۵ و ۲۳۸ بیانگر مجموع تعداد پروتونها و نوترونها در هسته هر کدام از این دو ایزوتوپ است. 
اورانیوم طبیعی (که به‌شکل اکسید اورانیوم است) شامل ۹۹٫۳‎٪ از ایزوتوپ ۲۳۸U و ‎۰٫۷‎٪ از ‎۲۳۵U است. ایزوتوپ ۲۳۵U اورانیوم قابل شکافت و مناسب برای بمبها و نیروگاههای هسته‌یی است. چرا که بالاترین بازدهی در فرایند زنجیره‌یی شکافت هسته را دارد. 
ایزوتوپ 238U باقی‌مانده را اورانیوم ضعیف‌شده می‌نامند و نوعی زباله اتمی است. به‌خاطر سختی زیاد و آتش‌گیری و ویژگی‌های دیگر، از آن در ساختن گلوله‌های ضد زره استفاده می‌کنند. اورانیوم ضعیف‌شده، ایزوتوپ238U نیز هم‌چنان پرتوزا است. 
اورانیوم مورد استفاده در راکتورهای اتمی حاوی ۲ تا ۳ درصد اورانیوم ۲۳۵ باشد، در حالی که اورانیومی که در ساخت بمب اتمی بکار می‌رود حداقل باید حاوی ۹۰ درصد اورانیوم ۲۳۵ باشد. 

غنی‌سازی اورانیوم - انواع اورانیوم

- اورانیوم با غنای پایین که میزان ۲۳۵U آن کمتر از 20% ولی بیشتر از ‎7% است. سوخت بیشتر نیروگاههای هسته‌یی بین ۳ تا ۵ درصد ۲۳۵U است. 

- اورانیوم با غنای بالا که ۲۳۵U در آن بیشتر از 20% و حتی در مواردی بیش از 98% است و مناسب برای کاربردهای دارویی و نظامی و ساخت بمبهای هسته‌یی است. 

غنی‌سازی اورانیوم با انواع روشها

-غنی‌سازی با استفاده از دستگاههای سانتریفوژ 
-غنی‌سازی به روش دیفیوژن یا روش انتشاری 
-غنی‌سازی با لیزر 
-غنی‌سازی اورانیوم با استفاده از دستگاههای سانتریفوژ 

سانتریفوژ دستگاهی است که برای جدا سازی مواد از یکدیگر بر اساس وزن آنها استفاده می‌شود. این دستگاه مواد را با سرعت زیاد حول یک محور به گردش در می‌آورد. مواد از محور فاصله می‌گیرند. در واقع در این روش برای جدا سازی مواد از یکدیگر از شتاب ناشی از نیروی گریز از مرکز استفاده می‌گردد. 
سانتریفوژ از اتاقکی سیلندری شکل تشکیل شده که با سرعت بسیار زیاد حول محور خود می‌چرخد. هنگامی که گاز هگزا فلوراید اورانیوم به داخل این سیلندر دمیده شود نیروی گریز از مرکز ناشی از چرخش آن باعث می‌شود که مولکولهای سبکتری که حاوی اورانیوم ۲۳۵ است در مرکز سیلندر متمرکز شوند و مولکولهای سنگین‌تری که حاوی اورانیوم ۲۳۸ هستند در پایین سیلندر انباشته شوند. 
اورانیوم ۲۳۵ غنی شده‌ای که از این طریق به‌دست می‌آید سپس به داخل سانتریفوژ دیگری دمیده می‌شود تا درجه خلوص آن باز هم بالاتر رود. این عمل بارها و بارها توسط سانتریفوژهای متعددی که به‌طور سری به یکدیگر متصل می‌شوند تکرار می‌شود تا جایی که اورانیوم ۲۳۵ با درصد خلوص مورد نیاز به‌دست آید. در این فرایند باید هزاران سانتریفوژ کنار هم قرار بگیرند تا بتوانیم اورانیوم را غنی کنیم؛ یعنی با یک یا چند سانتریفوژ نمی‌توان اورانیوم را غنی کرد. 

غنی‌سازی اورانیوم روش موسوم به دیفیوژن یا روش انتشاری 

در این روش گاز هگزا فلوراید اورانیوم به داخل ستونهایی که جدار آنها از اجسام متخلخل تشکیل شده دمیده می‌شود. سوراخهای موجود در جسم متخلخل باید قدری از قطر مولکول هگزا فلوراید اورانیوم بزرگتر باشد. 
در نتیجه این کار مولکولهای سبکتر حاوی اورانیوم ۲۳۵ با سرعت بیشتری در این ستونها منتشر شده و تفکیک می‌شوند. این روش غنی‌سازی نیز باید مانند روش سانتریفوژ بارها و باره تکرار شود. 

غنی‌سازی اورانیوم با لیزر 

در این روش با استفاده از لیزر اورانیوم‌های ۲۳۵ را باردار کرده و با میدان مغناطیسی از هم جدا می‌کنند. روش لیزر جهت جداسازی ایزوتوپ ها ابتدا در دوران جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار گرفت ولی نسبت به دیگر روشها توفیق زیادی را به‌دست نیاورده است. 
غنی‌سازی اورانیوم راکتور هسته‌یی 

راکتور هسته‌یی وسیله‌ایست که در آن فرایند شکافت هسته‌یی به‌صورت کنترل شده انجام می‌گیرد. انرژی حرارتی به‌دست آمده از این طریق را می‌توان برای بخار کردن آب و به گردش درآوردن توربینهای بخار ژنراتورهای الکتریکی مورد استفاده قرار داد. 
اورانیوم غنی شده، معمولاً به‌صورت قرصهایی که سطح مقطعشان به‌اندازه یک سکه معمولی و ضخامتشان در حدود دو و نیم سانتیمتر است در راکتورها به مصرف می‌رسند. این قرصها روی هم قرار داده شده و میله‌هایی را تشکیل می‌دهند که به میله سوخت موسوم است. میله‌های سوخت سپس در بسته‌های چند تایی دسته‌بندی شده و تحت فشار و در محیطی عایق‌بندی شده نگهداری می‌شوند. 
در بسیاری از نیروگاهها برای جلوگیری از گرم شدن بسته‌های سوخت در داخل راکتور، این بسته‌ها را داخل آب سرد فرو می‌برند. در نیروگاههای دیگر برای خنک نگه‌داشتن هسته راکتور، یعنی جایی که فرایند شکافت هسته‌یی در آن رخ می‌دهد، از فلز مایع (سدیم) یا گاز دی اکسید کربن استفاده می‌شود. 
غنی‌سازی اورانیوم - بمب اورانیومی 

یکی از ساده‌ترین شیوه‌های ساخت بمب اتمی استفاده از طرحی موسوم به ”تفنگی“ است که در آن گلوله کوچکی از اورانیوم که از جرم بحرانی کمتر بوده به سمت جرم بزرگتری از اورانیوم شلیک می‌شود بگونه‌ای که در اثر برخورد این دو قطعه، جرم کلی، فوق بحرانی شده و باعث آغاز واکنش زنجیره‌یی و انفجار هسته‌یی می‌شود. یعنی با ایجاد یک جرم فوق بحرانی (از اورانیوم یا پلوتونیوم) می‌توان طی یک واکنش زنجیره‌یی مداوم و کنترل نشده، مقادیر متنابهی انرژی حرارتی آزاد کرد. کل این فرایند در کسر کوچکی از ثانیه رخ می‌دهد. این انرژی با استفاده از رابطه ۲E=MC یعنی رابطه جرم و انرژی که آلبرت اینشتین نخستین بار آن را کشف کرد قابل محاسبه است. 

جهت تولید سوخت مورد نیاز بمب اتمی، هگزا فلوراید اورانیوم غنی شده را ابتدا به اکسید اورانیوم و سپس به شمش فلزی اورانیوم تبدیل می‌کنند. انجام این کار از طریق فرایندهای شیمیایی و مهندسی نسبتاً ساده‌ای امکانپذیر است. 
برای تهیه بمب اتمی حداقل 5 تا 6 کیلوگرم اورانیوم ۲۳۵ صددرصد خالص نیاز ‏است. 
قدرت انفجار یک بمب اتمی معمولی حداکثر ۵۰ کیلو تن است، اما با کمک روش خاصی می‌توان قدرت بمب را افزایش داد. 
غنی‌سازی اورانیوم - بمب پلوتونیومی 

استفاده از پلوتونیوم به جای اورانیوم در ساخت بمب اتمی مزایای بسیاری دارد. تنها چهار کیلوگرم پلوتونیوم برای ساخت بمب اتمی با قدرت انفجار ۲۰ کیلو تن کافی است. در عین‌حال با تأسیسات بازفراوری نسبتاً کوچکی می‌توان چیزی حدود ۱۲ کیلوگرم پلوتونیوم در سال تولید کرد. 
برای تولید پلوتونیوم، در جریان بازیافت اورانیوم از سوخت هسته‌یی مصرف شده در راکتور از عملیات شیمیایی موسوم به بازفراوری استفاده می‌شود. در این عملیات، ابتدا پوسته فلزی میله‌های سوخت مصرف شده را جدا کرده و سپس آنها را در داخل اسید نیتریک داغ حل می‌کنند. در نتیجه این عملیات، 1% پلوتونیوم، 3% مواد زائد به‌شدت رادیو اکتیو و 96% اورانیوم به‌دست می‌آید که دوباره می‌توان آن را در راکتور به مصرف رساند. 
راکتورهای نظامی این کار را به‌طور بسیار موثرتری انجام می‌دهند. نکته قابل‌توجه این است که راکتور و تأسیسات باز فراوری مورد نیاز برای تولید پلوتونیوم را می‌توان بسادگی پنهان کرد. به همین دلیل، تولید پلوتونیوم به این طریق، خطری برای گسترش تسلیحات اتمی توسط کشورهایی است که در پی کسب مخفیانه بمب اتمی، فعالیت می‌کنند.

(معاهده منع تسلیحات هسته‌یی)

ان پی تی !

معاهده منع تسلیحات هسته‌یی

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چگونه تشکیل شد؟

پیشنهاد تأسیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را آیزنهاور رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۵۳ مطرح کرد. این نطق او به سخنرانی ”اتم برای صلح“ معروف شد. پس از جنگ جهانی دوم، بحرانهای منطقه‌یی و بین‌المللی و تلاش برای خلع‌سلاح هسته‌یی و متوقف کردن مسابقه تسلیحاتی، موجب شد کنفرانسی مرکب از 82کشور در سازمان ملل‌متحد تشکیل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در 29ژوئن 1956 رسماً اعلام موجودیت کند. اساسنامه آژانس در این کنفرانس تصویب شد. در 14نوامبر همان سال مجمع عمومی سازمان ملل‌متحد موافقتنامه‌ای در مورد روابط و همکاری آژانس با کشورها به امضاء رساند و از آن پس آژانس به‌عنوان یک سازمان بین‌المللی مستقل، مسئولیت هدایت استفاده از انرژی اتمی را به عهده گرفت. مقر اصلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین پایتخت اتریش است.

اهداف آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چیست؟

ارتقاء کاربردهای صلح جویانه انرژی هسته‌یی و عدم بکارگیری آن برای اهداف نظامی اتخاذ هر گونه تدبیری جهت ارتقاء تحقیقات، توسعه و کاربرد عملی انرژی هسته‌یی برای مقاصد صلح جویانه 

تهیه مواد، خدمات، تجهیزات و تأسیسات برای تحقیقات و توسعه و کاربرد عملی انرژی اتمی با توجه به نیازهای مناطق در حال توسعه جهان 

ارتقاء مبادله اطلاعات علمی و فنی 

تأسیس و اعمال پادمان برای تضمین این موضوع که کمکهای هسته‌یی یا حمایتهای آژانس در مقاصد نظامی بکار گرفته نشود 

تصویب استانداردهای ایمنی هسته‌یی ضامن اجرای پیمان منع گسترش سلاحهای هسته‌یی (ان.پی.تی)

پیمان‌نامه منع گسترش سلاحهای هسته‌یی (ان.پی.تی) کی و چگونه تصویب شد؟

پیمان‌نامه منع گسترش سلاحهای هسته‌ای، یا «ان‌پی‌تی» که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ضامن اجرای آن است، در سال 1968 به‌صورت محدود بین چند کشور جهان منعقد شد. این پیمان کشورهای جهان را به دو گروه شامل کشورهای برخوردار یعنی کشورهای دارای سلاح هسته‌یی و کشورهای غیربرخوردار یعنی کشورهای فاقد سلاح هسته‌یی تقسیم کرد طبق تعریف، کشورهای برخوردار، شامل کشورهایی هستند که تا پیش از اول ژانویه ۱۹۶۷ سلاح هسته‌یی یا مواد منفجره هسته‌یی را تولید و منفجر کرده‌ اند. طبق این تعریف چین، فرانسه، روسیه، انگلیس و آمریکا به‌طور رسمی دارای سلاح هسته‌یی شدند. طبق معاهده ان. پی، تی کشورهای دارای سلاح هسته‌یی نباید به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به کشورهای غیربرخوردار در راه کسب سلاح هسته‌یی کمک کنند. کشورهای غیربرخوردار هم متعهد می‌شوند تا در این راه تلاش نکنند. به موجب ماده ‪ ۴‬ اساسنامه آژانس کشورهای برخوردار متعهد شده‌اند که فناوری صلح‌آمیز هسته‌یی را در اختیار غیربرخوردارها قرار دهند‬‬‬‬

ساختار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به چه صورت است؟

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از 3 بخش مهم و عمده یعنی کنفرانس عمومی، شورای حکام و دبیرخانه تشکیل شده است. کنفرانس عمومی بالاترین رکن و مجمع تصمیم‌گیرنده آژانس می‌باشد که سالی یک بار تشکیل جلسه داده و مقر آن در وین می‌باشد. این رکن، متشکل از نمایندگان کلیه دولتهای عضو با یک حق رأی می‌باشد و تصمیمات آن با اکثریت آراء اتخاذ می‌شود. از مهمترین وظایف کنفرانس عمومی انتخاب اعضای شورای حکام، گزارش نحوه فعالیتهای آژانس به سازمان ملل و انتخاب مدیرکل آژانس برای مدت 4سال می‌باشد.

ترکیب شورای حکام یا هیأت مدیره آژانس به چه صورت است؟

شورای حکام آژانس از دو گروه انتصابی و انتخابی تشکیل شده‌است. اعضای دائم از میان پیشرفته‌ترین دولتهای عضو آژانس از نظر تکنولوژی هسته‌یی تعیین می‌شوند. اعضای غیردائم توسط کنفرانس عمومی آژانس انتخاب می‌شوند. شورای حکام 35عضو داردکه از این 35عضو 13عضو دائم هستند، 22عضو غیردائم هستند. مدت عضویت اعضای غیردائم 2سال است. انتخاب بر اساس تقسیم بندی جغرافیایی از آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکای لاتین است. شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همه ساله در چهار نوبت تشکیل جلسه می‌دهد که این جلسات در اوایل خرداد، اواخر شهریور، اوایل آذر و اواسط اسفند ماه برگزار می‌شود.

ساختار دبیرخانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چگونه است؟

دبیرخانه آژانس از تعدادی کارمند و یک مدیرکل در رأس آن تشکیل شده است. مدیرکل به پیشنهاد شورای حکام و تأیید کنفرانس عمومی برای یک دوره 4ساله انتخاب می‌شود. مدیرکل دبیرخانه مسئولیت اداره امور جاری آژانس را برعهده دارد. مدیرکل عالی‌ترین مأمور اداری آژانس می‌باشد. مدیر کل فعلی آژانس یوکیا آمانو ا از کشور ژاپن است(2014).

کشورهای عضو آژانس چه وظایفی برعهده‌دارند؟

ـ هر یک از اعضا باید اطلاعاتی را که به تشخیص خود برای مؤسسه مفید می‌شناسد در اختیار آن بگذارد. ـ هر یک از اعضا تمام اطلاعات علمی را که در نتیجه کمک آژانس حاصل شده باشد باید در اختیار آژانس بگذارد. 

ـ آژانس می‌تواند برای بررسی هر تقاضایی، شخص یا اشخاص ذیصلاحی را بقلمرو کشورهای عضو اعزام کند و در انجام این امر افرادی از کارمندان خود یا از اتباع ذیصلاح هر یک از کشورهای عضو را مورد استفاده قرار دهد. 

مثلاً برای بازرسی از سایتهای اتمی ایران آژانس می‌تواند از هر کشور عضو بازرس بفرستد و ممانعت رژیم از ورود برخی بازرسان نقض ضوابط آژانس است. ـ اعضای آژانس باید از قطعنامه و مصوبات شورای حکام تبعیت کنند مثلاً وقتی در قطعنامه شورای حکام از رژیم ایران خواسته می‌شود باید فعالیتهای غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند و به بازرسان اجازه بازدید از سایتهای اتمی را بدهد، رژیم نباید سرپیچی کند.

بازرسیهای آژانس به چه صورت انجام می‌شود؟

آژانس، 4 نوع بازرسی متفاوت انجام می‌دهد: 1- بازرسی موقت 

آژانس از طریق این بازرسی، گزارش اولیه دولت عضو درباره برنامه هسته‌یی رامورد بررسی و نظارت قرار می‌دهد. این گزارش در مقطع زمانی کوتاهی تهیه می‌شود. 

2- بازرسی معمولی 

آژانس از این بازرسی در این موارد استفاده می‌کند: 

بررسی موقعیت، مقدار و ترکیبات مواد هسته‌یی 

بررسی اطلاعات مربوط به مواد حسابرسی نشده و اختلاف صادرات و واردات و هر گونه خطا در لیست مواد هسته‌ای. 

این بازرسی محدودبه اماکن و تأسیساتی است که شامل مواد هسته‌یی هستند و دولت عضو آنها را اعلام می‌کند. 

3- بازرسی ویژه 

اگر اطلاعاتی که دولت عضو ارائه داده از نظر آژانس کافی نباشد، آژانس می‌تواند از بازرسی ویژه استفاده کند. آژانس می‌تواند با تصویب شورای حکام بدون نیاز به رضایت دولت بازرسی شونده بازرسی ویژه را انجام دهد. 

4- بازرسیهای پروتکل الحاقی بر اساس پروتکل الحاقی، بازرسی حق آژانس است و نیازی به تصویب شورای حکام ندارد. از طرف دیگر آژانس در بازرسیهای خود بر مبنای پروتکل الحاقی حق دارد به هر مکانی که برای انجام وظایف خود ضروری می‌داند دسترسی پیدا کند. این نوع بازرسی بیشتر برای فعالیتهای مشکوک طراحی شده و می‌توان از آن به «بازرسیهای سرزده» تعبیر کرد. رژیم ایران زیر بار این نوع بازرسی نمی‌رود.

ایران از کی به عضویت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درآمده است؟

ایران از همان ابتدای تأسیس آژانس در سال 1956 میلادی (برابر با 1335) به عضویت آن درآمده است. ایران پیمان منع گسترش سلاحهای هسته‌یی (ان.پی.تی) را در سال 1970 (1349) امضاء کرد. آژانس تا سال 1990 (1369)، بازرسیهای معمولی خود را از ایران، سالی یک بار انجام می‌داد. اما از سال 2002 که برنامه اتمی مخفی رژیم ایران در نطنز و اراک توسط مقاومت ایران فاش شد، حساسیتهای آژانس روی ایران بیشتر شد. طی این سالیان بیش از هشتاد مورد افشاگری دیگر در مورد پروژه‌های مخفی اتمی رژیم آخوندی توسط مقاومت ایران برملا گردید که حساسیت جامعه بین‌المللی را نسبت به جاه‌طلبی اتمی آخوندها بیشتر و بیشتر کرد. و نهایتاً منجر به ارجاع پرونده اتمی این رژیم از شورای حکام آژانس به شورای امنیت و ا‌عمال تحریمهای بین‌المللی گردید.

تعرضات جنسی در آلمان و فنلاند !

تعرضات جنسی در آلمان و فنلاند !

                            

             


تعرضات جنسی در آلمان و فنلاند !

باقر رئیس الساداتی

خبرهای تعرضات جنسی به بانوان در آلمان و فنلاند چند روزی است که به عنوان سر تیتر خبرهای مهم مدیا در اروپا میباشد . صرف نظر از درستی و یا نادرستی و یا اهداف احتمالیی که پشت آن خوابیده است ، اما در فنلاند جدیت این موضوع قدری هم فراتر رفته است ! یعنی در تقابل با این موضوع گروههایی مرکب از جوانان فنلاندی با پیش زمینه هایی از افکار ناسیونالیستی و ضد خارجی ! با انگیزه دفاع از بانوان و آزادی آنها در جامعه تشکیل شده اند و به عنوان حفاظت و حمایت از زنان در خیابانهای هلسینکی رژه میروند !!! . هدف آنها عمده کردن خطر وجود خارجیان در فنلاند و سمت و سو دادن ذهنیت جامعه فنلاندی به ذهنیتی ضد خارجی است
واقعیت این است که در فنلاند قبلا هم جنایاتی با انگیزه سکس از طرف خارجیان اتفاق افتاده است ، در شهر پوری ، در شهر وانتا ، و هلسینکی و.. اما این موارد ، بسیار خاص بوده اند و میشود گفت از نوع همان بزهکاریهایی که گاهی از جانب خود فنلاندیها هم اتفاق میافتاده و میافتد. . ولی پدیده اخیر یک پدیده عام و بوسیله گروهی از خارجیانی با زمینه فکری و عقیدتی مشترکی انجام گرفته است !! یعنی گروهی از انسانها با زمینه فرهنگی و تربیتی مشترک .!. من نمیتوانم پنهان کنم که اگر چه خودم مسلمانم و معتقد به مبانی اسلام ، اما زن آزاری و مزاحمت برای زنان در جوامعی که ما از آن جا بر آمده ایم چیز بسیار عادی است . در ایران ، در مصر ، در عراق ، در تونس و همه کشور های اسلامی امری است عادی. . اما بعد از بوجود آمدن حاکمیت راست و مذهبی بنیادگرایانه در کشور های ما و حمایت بی چون چرای استعمار از این حاکمیت های بنیادگرا ، این امر عمق و پهنای بیشتری پیدا کرد . همگان شاهد جنایتهای بی حد و حصر علیه زنان در کشور خودمان ایران و سایر کشورهای اسلامی بوده و هستند . شاهد خفیف کردن زنان از طریق مدیا و روزنامه های بنیادگرایان مذهبی و در رأس آن منبرها و محراب های ا‍ئمه جمعه و فتاوی مفتیان ضد زن و….. بوده و هستیم و علاوه بر همه اینها جلوه دادن آزادی و دموکراسی غربی به عنوان یک پدیده بی بندوباری !! و آزادی زنان به عنوان فحشا !!! و …..
در کشور خود ما ، مذهبیون بنیادگرا ، اذهان پیروان خود را معطوف به این امر کرده و میکنند ، که زنان بدون حجاب یک مورد عمومی هستند و هر کسی مجاز به هر دست درازی به آنها هست . من خودم در ایران در مشهد از یک آخوند روی منبر شنیدم که در منتهای رذالت پیشگی و بیشرافتی ! برای توجیه حجاب برای زنان ! میگفت : هیچوقت دیده اید که بر روی ماشین های اتوبوس پرده بکشند !! اما همیشه در کنار خیابان و پارکینگها بر روی ماشین های شخصی پرده و روکش میکشند !! میدانید چرا ؟ چون اتوبوس ماشینی است عمومی و فولکس !!!!! ماشینی است خصوصی ! زنهای بی حجاب اتوبوسند و زنهای باحجاب ماشین های شخصی !!!!! در خبر ها خواندم که در مصر هر زنی چه با حجاب و چه بی حجاب که روزانه از خانه خارج میشود تا برگشتش به خانه بارها بوسیله مردان بدنش لمس میشود و مورد تعرض قرار میگیرد . . رئیس پلیس فنلاند در مصاحبه اش با روزنامه انگلیسی تلگراف میگوید ما در گذشته چنین مشگلی با خارجیهایمان نداشته ایم واین موارد اخیرا با آمدن موج پناه جویان اخیر اتفاق افتاده است. با عطف به این مصاحبه فکر میکنم حد اقل در مورد ما ایرانیان ، پناهندگان قدیمیی، اولا به خاطر مبارزه با ارتجاع حاکم بر وطنمان پناهنده شدند و در ثانی زیر بار فرهنگ و آموزشهای ارتجاعی آخوندهای حاکم نرفته بودند و اغلب هم ، از میان تحصیل کردگان و طبقات آگاه جامعه بودند! ، بنا بر این ، امری طبیعی بود که با این جامعه مدرن و دموکرات و مختصات آن به تعامل و همجوشی برسند و علاوه بر آن ، در مواظبت از خانواده و فرزندان خود و در بهره گیری درست و مثبت از امکانات خوب و مفیدی که در این جوامع میزبان بوده و هست ، موفق تر باشند ! . . ولی اکنون کسانی که از ایران به اروپا و … میآیند اغلب از میان کسانی هستند که یا بیشتر تحت تربیت فرهنگی رژیم آخوندهای بنیادگرا بوده اند و یا از بسیجیها و عوامل نفوذی آنها و یا در نهایت از میان کسانی باشند که با همان فرهنگ زن ستیز آخوندها مدتهای مدیدی به تعامل رسیده اند همچون اصلاح طلبان و جنس تربیتی آنها همان جنس مرتجعین است !! و یا هم از آنور بام افتاده اند و به خاطر این که نشان بدهند مخالف فرهنگ رژیم هستند یا پای میزهای قمارند در قمارخانه ها ، یا ولگردی و الکل خواری در دیسکوها و شب نشینیها و یا هم در مراکز بی عفتی و … خلاصه هم نوا شدن با انچه که بد و بدی در این جوامع میزبان هست . . این ها مشگلات فراوانی هست که باید به آن پرداخت و در حوصله این مختصر نیست . برای همین باید به هموطنانی که تازه میآیند کمک کرد که مبادا با درک اشتباهی که از این کشور های میزبانشان دارند دست به کاری بزنند که نتیجه اش ایجاد همان فرهنگی بشود که از آن فرار کرده اند و دود آن نه تنها در چشم خودشان که در چشم مردم میزبان هم برود .ما باید دست به دست هم بدهیم و با افشا کردن جنایت آخوند ها، برنامه هایی برای رشد و پیشرفت و بهبودی آیندگانمان داشته باشیم و به فکر باز پس گیری وطنمان از آخوند های غاصب و دجال باشیم و برگشتن . پیروزمندانه مان به وطن عزیزمان ایران .